گنجینه طلایی مهندس عماد زورمند (آباده طشک)

بسياري از پژوهشگران علوم گوناگون، تعريف‌هايي متفاوتي از شهر ارائه داده‌اند؛ مثلا‌ً جغرافي‌دانان پديده تمركز اقوام  و تجمع آنان را بيشتر با ملاحظه شرايط محيطي مجاور و مقتضيات زميني كه شهر در آن پا مي‌گيرد،‌ ارزيابي مي‌كنند. آنها اين مطالعه را بيشتر به تقسيم‌بندي زمينهاي تحت ساخت و ساز، و زمينهاي آزاد اختصاص مي‌دهند و كمتر به جنبه‌هاي شهري آن توجه مي‌كنند. 

جامعه‌شناسان به روابط انساني ميان شهروندان توجه نشان مي‌دهند. 

حقوقدانان و سياستمداران مسأله اصلي را ساختارهاي اجتماعي و سياسي و قوانين و مقرراتي ارزيابي مي‌كنند كه زندگي جمعي شهروندان را سامان مي‌دهد. 

اقتصاددانان برنامه‌ريزي سرمايه‌گذاري و استفاده بهينه از استعدادهاي اقتصادي جامعه را هدف مطالعه خود قرار مي‌دهند. 

همان گونه كه ملاحظه مي‌شود، همه جا سخن از ديدگاه مختلف و يك سويه است كه البته همگي قابل احترامند ولي جامع نيستند. اما، شهرساز (مهندس يا معمار) تعريفي جامع از شهر بيان مي‌كند. 

از ديد شهرساز، شهر همواره خود را با افرادي كه در آن زندگي مي‌كنند، تطبيق مي‌دهد و ساكنان شهر، آن را تغيير مي‌دهند. اين انطباق و رابطه متقابل در حال  انجام يافتن و شكل گرفتن دائمي است. 

از مجموعه علوم ياد شده، شهرسازي يا به تعريف ديگر، علمي كه ساماندهي شهر يا ساماندهي توده‌هاي مستقر در قطعه‌اي از زمين را به عهده دارد، (كه از آن در زبانهاي مختلف Town Planing وStadtebau و غيره تعبير مي‌شود.) توليد مي‌يابد. به اين طريق شهرسازي چهره سه‌گانه علم، تكنولوژي و هنر را به خود مي‌گيرد: 

علم: زيرا مطالعه پديده‌هاي طبيعي  وانساني براي كشف قوانين مورد نياز جهت هدايت ما براي تحقق ما را به عهده دارد. 

تكنولوژي: از اين جهت كه پيشرفتهاي بدست آمده در علم، كاربردي جهت پاسخگويي به نيازهاي بسيار متنوع زندگي داشته باشد. 

هنر: بدين سبب كه همواره از احساسات بشري استفاده مي‌كند و به زيبايي و هماهنگي و همسازي توجه دارد،‌ و با تلاش براي خلق جذابيتهاي محيطي در زندگي روزمره، به آسايش دست مي‌يابد و روح و نشاط را كشف مي‌نمايد. 

از مباحث بالا بر مي‌آيد كه شهرساز به تنهايي قادر نخواهد بود همه كارها را انجام دهد ولي مي‌تواند و بايد نقش هماهنگ كننده تخصصهاي مختلف را به منظور دستيابي به مناسبترين برنامه ريزي و تقسيم‌بندي ايفا كند. شهرساز بايد توانايي‌هاي مختلف را در خود ايجاد نمايد.  و داراي حس مشاهده قوي باشد. همواره به خاطر داشته باشيد كه  مسئوليتي سنگين بويژه در برابر نسلهاي آينده برعهده دارد. 

شهرسازي را در يك جمع‌بندي مي‌توان به مثابه مقرراتي دانست كه به جمعيتها مي‌پردازد و از اين طريق به نسبت به ساماندهي منطقي شهرها، سرزمينها، حومه آنها، ابزار توليد و ارتباط جمعي و ... به منظور دستيابي به شرايط بهتر زندگي فردي و اجتماعي اقدام مي‌نمايد. 

شهرسازي به عنوان يك علم، پيشينه چنداني ندارد ولي به عنوان هنري كه تا كنون موفق به ارائه راه حلهايي بسيار مطلوب براي مشكلات شهري شده است بسيار قديمي است. 

در گذشته اعتقاد بر آن بود كه هيپوداموس (Hypodamous) اولين كسي بوده است كه قسمتهاي مختلف شهر را آگاهانه در ارتباط با هم ديده و او را پدر شهرسازي مي‌دانستند ولي اكثريت اين باور را مردود دانسته‌اند و اعتقاد دارند كه هنر شهرسازي براي اولين بار در يونان مطرح نشده است. و احتمال مي‌دهند كه هيپوداموس شخصي ناشناس در هاراپا بوده است. با توجه به روابط منظمي كه بين قسمتهاي مختلف شهرهاي هاراپا (Harappa) ديده شده است. در اين محدوده به دنبال بانيان هنر شهرسازي مي‌گردند البته نظام شبكه‌هاي شطرنجي در كاهون (Kahun) در 2670 قبل از ميلاد و سپس در تل‌العمارانه (Tel-el amarna) و ديگر نقاط مطرح مي‌گردد كه با توجه به دارا نبودن معيارهاي خاص در شهرسازي آنها را مورد قبول نمي‌دانند.